Τετάρτη 11 Σεπτεμβρίου 2013

Ζόρκος



ζόρκος, ο. Ο γυμνός, ο ξεβράκωτος.  Από το σλαβ. žarъk -rka -rko (θερμός, φλογερός). Από το θερμός στο γυμνός μέσω του χαρακτηρισμού των καμμένων τόπων, που μετά το κάψιμο είναι γυμνοί.

Ο Ν. Σαραντάκος γράφει:

ζάρκος
Ζάρκος είναι ο γυμνός, είναι και ο φτωχός. Λέξη που ακούγεται στην Ήπειρο και στη Δυτική Θεσσαλία, ενώ στα Επτάνησα ακούγεται η παραλλαγή ζόρκος. Η ετυμολογία της είναι άγνωστη. Υπάρχει και τοπωνύμιο Ζάρκο, σε γυμνά από βλάστηση μέρη. Είναι και επώνυμο –ο Γιώργης Ζάρκος ήταν συγγραφέας.
Με την πρώτη σημασία της λέξης, ο Κρυστάλλης έγραψε πως όποιος περπατάει τη νύχτα σ’ έρημα μέρη μπορεί να τύχει να δει τις νεράιδες «να λούζουνται στα ρέματα με ζάρκα τα κορμιά τους», γυμνές δηλαδή. Σαν ένδειξη εγκατάλειψης, πάλι ο Κρυστάλλης: «Οι άλλοι μείναμαν ζάρκοι κι έρμοι». Με τη σημασία του πάμφτωχου: «Ζάρκος λαός ως πότε, φώναξα, θα σκύφτει;» (Κοτζιούλας). Καμιά φορά, σημαίνει ελαφρά ντυμένος: «Πώς πολεμάει η κλεφτουριά το τούρκικο τουφέκι / πώς πολεμούν οι Έλληνοι ζάρκοι και στο γελέκι».
Για την επτανησιακή παραλλαγή, ζόρκος, κάποιοι πιστεύουν (κακώς) ότι προέρχεται από το ζόρικος. «Όποιος λέει πάντ’ αλήθεια, ζόρκος γλήγορα θα μείνει» έγραψε, μεταφράζοντας γαλλική παροιμία, ο Σκιαδαρέσης. Και μια κεφαλλονίτικη: «Που γράφει ζόρκονε ο Θεός βρακί δεν αποτάζει».

 

Δεν υπάρχουν σχόλια: